UNESCO’nun Eğitimdeki Rolü 8 Eylül tarihi, Birleşmiş Milletler Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafından Okuryazarlık Günü olarak kutlanmaktadır. Bu özel gün, eğitimin ve okuryazarlığın önemini vurgulamak amacıyla 1967 yılından beri dünya genelinde kutlanmaktadır. Dünya Genelinde Okuryazarlık Oranları Dünyada özellikle gelişmiş ülkelerde okuryazarlık oranı yüzde 100‘lere yaklaşırken, geri kalmış ülkelerde ise daha düşük oranlar görülmektedir. UNESCO‘nun…
8 Eylül tarihi, Birleşmiş Milletler Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafından Okuryazarlık Günü olarak kutlanmaktadır. Bu özel gün, eğitimin ve okuryazarlığın önemini vurgulamak amacıyla 1967 yılından beri dünya genelinde kutlanmaktadır.
Dünyada özellikle gelişmiş ülkelerde okuryazarlık oranı yüzde 100‘lere yaklaşırken, geri kalmış ülkelerde ise daha düşük oranlar görülmektedir. UNESCO‘nun 2016 verilerine göre, Andorra, Finlandiya, Kuzey Kore, Lihtenştayn, Lüksemburg, Norveç, Özbekistan ve Ukrayna nüfusunun tamamı (6 yaş üzeri) okuryazar olan ülkeler arasında yer almaktadır. Afganistan, Benin, Burkina Faso, Çad, Gine, Güney Sudan, Mali, Sierra Leone ise okuryazarlık oranının en düşük olduğu ülkeler arasında bulunmaktadır.
Türkiye, eğitime yapılan yatırımlarla en hızlı yükselen ülkeler arasında yer almaktadır. 1927 yılında yüzde 11 olan okuryazarlık oranı, 2008‘de yüzde 91,8‘e, 2023 yılı sonunda ise yüzde 97,6‘ya yükselmiştir. Türkiye’nin hedefi ise birkaç yıl içinde nüfusun yüzde 100‘üne ulaşmaktır. TÜİK‘in 2025 yılı okuryazarlık istatistiklerine göre yüzde 99‘un üzerine çıkılması beklenmektedir.
Türkiye’de 1928, 1960, 1971, 1981 ve 2001 yıllarında geniş kapsamlı kampanyalar düzenlenerek okuryazarlık oranı artırılmaya çalışılmıştır. 2012-2013 öğretim yılından itibaren ise yasayla zorunlu 12 yıl kesintisiz eğitim uygulamasına geçilmiştir. Bu sayede artık tüm Türk vatandaşlarının okuryazar olması yanında, örgün eğitim alması da zorunlu hale gelmiştir.
Türkiye’nin eğitimdeki başarısı sadece okuryazarlık oranını yükseltmekle kalmamış, aynı zamanda 25 yaş ve üzerindeki yükseköğrenim mezunlarının oranı da artmıştır. 2023 itibariyle, 25 yaş ve üzerinde ön lisans, lisans, yüksek lisans ve doktora mezunlarının oranı 2008’de yüzde 9,8 iken, 2023‘te yüzde 24,6‘ya yükselmiştir. Ortaöğretim mezunlarının oranı ise 2008’de yüzde 26,5 iken, 2023‘te yüzde 48,3‘e çıkmıştır. Böylece 25 yaş üzeri nüfusta her 2 kişiden 1’i ortaöğretim, her 4 kişiden 1’i yükseköğrenim mezunu olmuştur.
Grafik: Fatih Ersoy.
